Wstęp. Co to jest pyłek pszczeli?

   Pyłek kwiatowy to męskie komórki rozrodcze produkowane przez kwiaty. Do wydania przez roślinę owoców, nasion konieczne jest dostanie się pyłku z pylników na znamię słupka, następnie zapłodnienie i rozwój zarodka nowej rośliny. Aby zwiększyć szansę na zapłodnienie, rośliny produkują pyłek w bardzo dużych ilościach.
     Pyłek kwiatowy jest oprócz miodu podstawowym pokarmem pszczół. Miód to pokarm energetyczny, pyłek to białko, tłuszcze, sole mineralne, witaminy, kwasy organiczne i hormony.
    Pszczoły zbierają z kwiatów pyłek, mieszają z odrobiną miodu, nektaru lub śliny i w postaci uformowanych kulek, obnóży przenoszą do ula w specjalnych koszyczkach na tylnych nogach. Pyłek w formie obnóży nazywamy pyłkiem pszczelim.

   Znoszony do ula pyłek przeznaczony jest na bieżące potrzeby pokarmowe, oraz tworzone są zapasy na okres braku pyłku w przyrodzie. Świeży pyłek składany jest do komórek, ubijany, pokrywany miodem. Następuje proces fermentacji (zbliżony do fermentacji kiszonej kapusty). Zakonserwowany pyłek to pierzga.
    Pyłek pszczeli może być w części przechwytywany przez pszczelarza przy użyciu poławiaczy pyłku. Następnie jest suszony, zamrażany lub w inny sposób konserwowany. Jest cennym produktem odżywczym i leczniczym.

Skład chemiczny pyłku

   Właściwości odżywcze i terapeutyczne pyłku wynikają z bardzo bogatego składu chemicznego, zidentyfikowano w nim ponad 250 różnych związków chemicznych.Są to: węglowodany, tłuszcze, białka, składniki mineralne, witaminy, rutyna, olejki eteryczne, fitocydy, antybiotyki-inhybiny, hormony, enzymy, kwasy organiczne,stymulatory wzrostu. Węglowodany - to przede wszystkim fruktoza, glukoza, maltoza, oraz w mniejszej ilości: arabinoza, ryboza, izomaltoza i wiele innych.
    Tłuszcze. W pyłku wyodrębniono 12 kwasów tłuszczowych, między innymi: kwas palmitynowy, linolowy, linoleowy, arachidonowy. Białka W pyłku wykryto 32 aminokwasów. Są to: fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, walina, alanina, prolina, seryna, histydyna, glicyna i inne. Zawartość aminokwasów w pyłku dochodzi do 12%. Składniki mineralne. Pyłek jest bogaty w wiele składników mineralnych: makroelementów i mikroelementów. Wyodrębniono: potas, fosfor, wapń, magnez, sód, krzem, mangan, żelazo, miedź, cynk, jod, selen i inne.
    Witaminy. W pyłku pszczelim zidentyfikowano następujące witaminy: A, B1, B2, B3, E, C, B6, PP, P, D, H, B12, kwas foliowy, inozytol, biotynę, kwas pantotenowy, kwercytynę.
    Inne składniki. Enzymy: amylaza, inwertaza, fosfatazy, peroksydazy i inne, których stwierdzono 42. Kwasy organiczne: jabłkowy, mlekowy, cytrynowy, winowy, szczawiowy, bursztynowy, i wiele innych. Pyłek pszczeli, pyłek kwiatowy leczy choroby serca.

Właściwości odżywcze i lecznicze pyłku pszczelego

   "Pyłek jest bez wątpienia najwartościowszym odżywczym produktem roślinnym. Wszak to męskie komórki płciowe roślin decydujące o ich budowie i rozwoju. W nich koncentrują się wszelkie składniki, podstawa budowy organizmu przyszłej rośliny". -Cz. Bańskowoski ("Farmacja Polska")

   Badania przeprowadzone nad pyłkiem pszczelim, szczególnie z ostatnich lat potwierdzają korzystny wpływ pyłku na zdrowie człowieka.
Badania potwierdziły następujące właściwości pyłku:

Odżywcze. Pyłek stanowi bardzo cenną odżywkę uzupełniającą dzienne racje żywnościowe w aminokwasy, biopierwiastki, witaminy.

• wzmacnia apetyt, skutek widoczny już po kilku dniach przyjmowania,
• reguluje przemianę materii, doprowadza do normalizacji, spadku wagi osób otyłych,
• wzmacnia organizm, szczególnie zalecany osobom ciężko pracującym w szkodliwych warunkach, dzieciom, osobom starszym, osłabionym, regeneruje,
• działa antyanemicznie (zwiększa liczbę czerwonych ciałek krwi), zwiększa poziom żelaza w surowicy krwi.

Odtruwające (detoksykacyjne). Pyłek eliminuje lub zmniejsza szkodliwe oddziaływanie szeregu czynników chemicznych na organizm człowieka.

• pyłek osłania tkankę wątrobową przed zatruciem substancjami toksycznymi, a w przypadku zatrucia ułatwia wydalanie toksyn,
• ułatwia odnawianie tkanki wątrobowej uszkodzonej innymi przewlekłymi chorobami, przyjmowaniem dużej ilości leków,
• wspomaga leczenie choroby alkoholowej, uzupełnia niedobory bioelementów (będące wynikiem choroby),
• pyłek podnosi odporność organizmu na zakażenia, zwiększa ilość limfocytów, zwiększa ilość przeciwciał, przyspiesza leczenie zakażeń.

Antydepresyjne, uspokajające. Pyłek pszczeli poprawia psychiczne samopoczucie człowieka.

• zmniejsza nerwowość, rozdrażnienie, wzmacnia system nerwowy osłabiony na skutek stresu lub przepracowania,
• wspomaga leczenie depresji, umożliwia obniżenie dawek preparatów antydepresyjnych,
• wspomaga także leczenie nerwic wegetatywnych,
• zwiększa ukrwienie tkanki nerwowej, podwyższa sprawność psychiczną, zwiększa koncentrację układu nerwowego,

Antyalergiczne. Pyłek pszczeli wspólnie z miodem może służyć do leczenia chorób alergicznych.

• stosowanie pyłku wspólnie z miodem skutecznie leczy katar sienny, astmę lub znacznie łagodzi ich objawy.

Przeciwmiażdżycowe. Pyłek ma wyraźne działanie przeciwmiażdżycowe.

• pyłek obniża poziom lipidów (trójglicerydów i cholesterolu), hamuje agregacje (zlepianie) płytek krwi, wspomaga więc ograniczanie miażdżycy,
• wspomaga leczenie stanów pozawałowych,
• wspomaga leczenie nadciśnienia, zaburzeń krążenia obwodowego.

Antybiotyczne. Wyciągi z pyłku kwiatowego mają silne działanie przeciwdrobnoustrojowe, działają na bakterie, na grzyby.

• jest skuteczny w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, szczególnie gdy jest użyty razem z propolisem,
• w przewodzie pokarmowym pyłek niszczy lub wstrzymuje działalność bakterii chorobotwórczych.

Regulujące trawienie. Pyłek jest stosowany przy rozstroju żołądka.

• wspomaga leczenie silnych zaparć.
• przynosi poprawę w niektórych biegunkach,
• wspomaga leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zmniejsza krwawienia.

Lecznicze schorzeń prostaty. Wyciągi z pyłku wykazują lecznicze działanie w schorzeniach gruczołu krokowego.

• w początkowym stadium choroby hamuje ją, zmniejsza możliwość nawrotów,
• w przewlekłym zapaleniu wspomaga leczenie prostaty antybiotykami i fizykoterapią.

Wspomagające leczenie cukrzycy. Wyciągi z pyłku kwiatowego zwiększają wydzielanie insuliny. Pyłek spożywany przez chorych na cukrzycę skutecznie pomaga obniżyć poziom cukru we krwi.

Poprawiające wzrok. Pyłek poprawia ostrość widzenia, jest to skutek dużej zawartości ryboflawiny (wit. B₂) i innych bioelementów w pyłku.

Przeciwzapalne. Pyłek wspomaga leczenie wewnętrznych stanów zapalnych organizmu.

Kosmetyczne. Odżywiające, wzbogacające i odmładzające skórę.

Pierzga, czyli pszczele zapasy pyłku kwiatowego

   Naturalna pierzga, to zakonserwowany przez pszczoły pyłek kwiatowy. Spożywana jest przez pszczoły w okresach braku pyłku w przyrodzie, jesień, późna zima, wczesna wiosna. Pszczoły po przyniesieniu pyłku do ula układają go warstwami w komórkach, dodają wydzielinę gruczołów ślinowych, dopełniają komórki miodem. W temperaturze ula ok. 30° C. dochodzi do fermentacji mlekowej pyłku, zarazem jego zakonserwowania.

   Pierzga ma wyższą wartość spożywczą niż pyłek, lepszą przyswajalność i bogatszy skład chemiczny. Jest pokarmem o dużej zawartości białka, witamin, składników mineralnych, substancji biotycznych. Podobnie jak pyłek posiada dobre właściwości lecznicze, odtruwające. Zastosowanie pierzgi jest analogiczne jak pyłku.

Stosowanie pyłku pszczelego. Dawki.

   Zaleca się przyjmować pyłek pszczeli 3 razy dziennie ½ godz. przed jedzeniem. Zaleca się rozmieszać pyłek z miodem, serkiem, mlekiem, wodą lub sokiem owocowym. Dokładnie przeżuwać przed połknięciem dla zwiększenia przyswajalności pyłku.

Dawki dzienne:
• dzieci 3-5 lat 10 gram pyłku,
• dzieci 6-12 lat 15 gram pyłku,
• dzieci powyżej 12 lat i dorośli 20 gram pyłku,
• dorośli leczniczo 30-40 gram pyłku.
  Łyżeczka od herbaty zawiera około 5 gram pyłku.

Kuracje pyłkowe
Zaleca się stosować kurację pyłkową zażywając pyłek przez okres 1-3 miesięcy dwa razy w roku, jesienią i wiosną.
• jesienią uodparnia na zimowe przeziębienia, grypy, katary,
• wiosną wzmacnia organizm, uzupełnia braki witamin i mikroelementów.

Przepisy z pyłkiem

   Stosuje się wiele sposobów na sporządzanie odżywek, leków z udziałem pyłku pszczelego. Po sporządzeniu leku odczekać kilka godzin, zanim zażyjemy. Przy dawkowaniu należy uwzględnić obecność dodawanych składników.
    Przed zastosowaniem określonego przepisu zachęcam do konsultacji z lekarzem, niektóre osoby mogą być uczulone na pyłek kwiatowy.

• Pyłek, obnóża. Do ½ szklanki letniej wody, mleka wsypać łyżkię obnóży pyłkowych i pozostawić na kilka godzin. Następnie lekko podgrzać, dosłodzić miodem do smaku. Spożywać na czczo rano i wieczorem. Zalecana długość kuracji 1-2 miesiące.
• Pyłek sproszkowany. Sproszkować pyłek w młynku do kawy. Zażywać z dodatkiem napojów.
• Krem pyłkowy. Wymieszać 20% pyłku z 80% miodu. Zamiast miodu może być użyty serek, dżem.
• Pasta pyłkowa. Wymieszać 500 gram pyłku z 500 gramami miodu, przekręcić kilka razy przez maszynkę do mięsa.
• Pyłek przy alergii. Do 100 gram pyłku dodać 900 gram miodu, wymieszać. Trzytygodniową kurację rozpocząć na 3-4 tygodnie przed przewidywanym atakiem kataru siennego, astmy. Zacząć od małych dawek pyłku, codziennie zwiększanych do 11 dnia, następnie dawki stopniowo zmniejszamy.
• Deser pyłkowy. Do ¾l śmietanki lub mleka dodać łyżkę pyłku kwiatowego. Odczekać kilka godzin, dodać 2 łyżki miodu, 2 łyżki rozdrobnionych orzechów, wiórków kokosowych lub migdałów, następnie zmiksować.
  Pyłek pszczeli w kosmetyce
• Maseczka 1. Wymieszać 1 łyżeczkę sproszkowanego pyłku z 1 żółtkiem. Można dodać łyżeczkę miodu. Nanieść na twarz, pozostawić na ½ godz. Wygładza i odżywia skórę.
• Maseczka 2. Wymieszać dwie łyżeczki sproszkowanego pyłku w małej ilości wody dla uzyskania papki. Nałożyć na twarz na 20 minut.
• Maseczka 3. Wymieszać 2 łyżki pyłku, 2 łyżki miodu, 1 żółtko, 1 łyżkę twarogu. Nałożyć na twarz na 20 minut. Wzmacnia, upiększa skórę.